Türkiye pandemiyle boğuşurken seçim turları hız kesmeden devam ediyor. Erken seçim açıklamaları her fırsatta dile getiriliyor ancak seçim sistemi üzerine kimse düşünmüyor, açık tartışmalar yürütülmüyor. Halbuki AKP’nin seçim sistemi üzerine hazırlıklar yaptığı artık kamuoyu tarafından da biliniyor.
Genel oy hakkı ve seçim sistemi ekonomik, siyasal ve toplumsal ilişkilerden ve bu ilişkilerle ortaya çıkan düzenden, sınıfsallıktan soyutlanarak değerlendirilip anlatılamaz. Siyaset seçimlere daraldıkça seçimler de önemini yitirir.
Son yerel seçimlerde yaşananlar başta olmak üzere her seçimde tekrarlanan hukuksuzluklar mevcut seçim sistemiyle genel oy hakkının savunalamayacağını gösteriyor.
Türkiye’de seçimler için kamuoyu yoklamaları yapılmaya devam edilirken seçim sistemi mutlaka tartışılmalıdır. TKP “Genel Oy Hakkı ve Seçim Sistemi Üzerine” başlıklı bir raporu kamuoyunun dikkatine sunuyor.
Rapor Türkiye’deki seçim sistemini değerlendirerek genel oy hakkının savunulması için yapılması gerekenleri sıralıyor.
Raporun birinci kısmı seçim sistemi ile genel oy gaspı arasındaki ilişkiyi ortaya koyuyor. “Türkiye’de Seçim Sistemine Dair” başlıklı ikinci kısmında ise seçim sisteminin işleyişi, seçimlerdeki adaletsizliğin kalıcılaştığı uygulamaları, tartışmalı dar ya da daraltılmış bölge uygulamalarını değerlendiriyor.
“Nasıl Bir Seçim Sistemi” sorusuna da yanıt aranan raporda seçim sistemine dair talepler sıralanıyor.
1. Seçimler gerçek anlamda açık, şeffaf ve denetlenebilir mekanizmalar üzerinde kurulmalıdır. Seçim sisteminde doğrudan temsiliyet ne kadar önemliyse, halkın seçimlere doğrudan katılımı da bir o kadar önemlidir. Seçimlere halk kitlelerinin en geniş, hemen hemen istisnasız katılımı en kritik amaçtır.
2. Her adayın ve partinin kendisini tanıtması için eşit ve herkese açık imkanlar sağlanmalıdır. Tüm seçim masrafları devlet tarafından karşılanır.
3. Seçilenlerin geri çağrılması hakkı, etkili bir denetim mekanizması olarak hayata geçirilmelidir. Seçmenlerin seçilmiş temsilcileri geri çağırma hakkı, bir denetleme mekanizması olarak çalıştığı gibi aynı zamanda tüm yurttaşlar açısından güven verici bir mekanizma da olacaktır.
4. Seçim sistemlerinin denetimi tek kurumdan çıkarılmalıdır, halkın etkin katılımı sağlanmalıdır.
5. Adaletsiz seçim sistemi terk edilmeli, kayyum uygulaması yasaklanmalıdır.
6. Temsil adaletinin sağlanmasının hedef alındığı, barajın kaldırıldığı ve nisbi temsiliyete dayanan bir sistem esas alınmalıdır.
“Genel oy hakkı ve seçim sistemi üzerine” raporunu TKP sitesinden indirebilirsiniz.
